اخبار دندانپزشکی
بیست نکته کلیدی درباره کار با آمالگام
آمالگام دندانپزشکی یکی از مواد ترمیمی قوی و انعطاف‌پذیر است. دلیل کاربرد آن در دندانپزشکی‌ها به ارزان بودن و استفاده آسان آمالگام برمی‌گردد. آمالگام در طول جاگذاری در دندان، به‌راحتی شکل می‌پذیرد. برای مدت کوتاهی نرم می‌ماند لذا می‌تواند حجم‌های نامنظم دندان را پر کند و سپس سفت می‌شود. کار با آمالگام نسبت به مواد ترمیم‌کننده دیگر مانند کامپوزیت‌ها راحت‌تر است.
در ادامه می‌خواهیم به بررسی نکاتی ریز و کاربردی درباره کار با آمالگام بپردازیم. ابتدا دعوت می‌کنم کلیپ زیر را مشاهده کنید که نحوه کار با آمالگاماتور و آماده سازی‌های اولیه را نشان می‌دهد.
نکاتی که باید هنگام کار با آمالگام رعایت کنید:
- نکات هنگام آماده سازی آمالگام
- نکات پس از آماده شدن آمالگام
- نکات هنگام کار با آمالگام
- نکات پس انجام درمان
بخش اول: آماده سازی اولیه آمالگام برای شروع کار
۱- مستحکم‌ترین فاز در واکنش آمالگام فاز «گاما» است، یعنی همان پودر واکنش نداده! بعد از آن فاز «گاما۱» و در آخر هم فاز «گاما۲» قرار دارد. به همین علت آمالگام‌های دارای جیوه زیادی، واکنش بیشتری می‌دهند و در نهایت استحکام کمتری خواهند داشت.
۲- فشرده‌سازی آمالگام یا همان «Condense» کردن باعث خروج جیوه اضافی از آن می‌شود. نهایتا این کار موجب افزایش فاز گاما شده و استحکم را افزایش می‌دهد. از آنجایی که جیوه در اثر کندانس کردن به سطح می‌آید بهتر است ترمیم کمی اضافه‌تر از حفره باشد که با کارو کردن مقدار بیشتری از جیوه اضافی حذف شود.
۳- افزودن مس به پودر آمالگام تغییر کمی در واکنش ایجاد می‌کند که به صورت زیر است:
فاز گاما۲ (ضعیف‌ترین فاز آمالگام) یا همان «قلع-جیوه» با «مس-نقره» اضافه شده به پودر ترکیب می‌شوند. سپس مس با قلع، و نقره با جیوه واکنش می‌دهد. به زبان ساده‌تر مس قلع را از فاز گاما۲ بیرون می‌کشد تا جیوه با نقره ترکیب شده و گاما۱ را بسازد. پس افزودن مس به ترکیب پودر آمالگام باعث تبدیل فاز گاما۲ به گاما۱ افزایش دو الی پنج برابری استحکام آمالگام‌های پر مس می‌شود.
۴- در گذشته روی (Zn) ابتدا به عنوان ماده‌ای که جلوی اکسید شدن آمالگام را می‌گرفت (Scavenger) به ترکیب پودر آمالگام اضافه می‌شد. اما امروزه به دلیل «Delayed Expansion»، روی از ترکیب حذف شده است. البته لازم است همچنان جهت اطمینان از عدم وجود این مورد نیم‌نگاهی به محتویات پودر آمالگام داشته باشیم. چراکه در صورت وجود «روی» در آمالگام و ترمیم در شرایط غیر ایزوله، رطوبت موجود با این ماده واکنش می‌دهد و گاز هیدروژن تولید شده باعث تورم و شکستن آمالگام می گردد. (و بیمار بر می‌گردد!)
این مطلب را از دست ندهید: کاربردهای پودر استخوان در دندانپزشکی
بخش دوم: پس از آماده شدن آمالگام
۵- کروژن آمالگام یا حرکت اتم‌های فلزی به سمت توبول‌های عاجی اگر به اندازه مناسب باشد می‌تواند بسیار مفید باشد. کروژن آمالگام باعث سیل لبه‌ای ثانویه می‌شود. به بیان دیگر آمالگام تنها ماده ترمیمی است که سیل آن به مرور زمان افزایش میابد!
۶- همین کروژن، در مواردی می‌تواند باعث تغییر رنگ دندان طی زمان شود. توجه به این نکته در درمان دندانهای پره‌مولری که در لبخند بیمار دیده می‌شوند حائز اهمیت است.
۷- جیوه زیادی می‌تواند کروژن آمالگام را افزایش دهد.
۸- آلیاژهای آمالگام به دو دسته اصلی lathe-cut و Spherical تقسیم می‌شوند، اما این تنوع در کلینیک چه سودی دارد؟
آلیاژهای Spherical یا کروی استحکام فشاری بیشتری (تا سه برابر) نسبت به آلیاژهای lathe-cut در یک ساعت اول دارند.
۹- آلیاژهای lathe-cut نیاز به جیوه و فشار کندانس بیشتری دارند. بهتر است در صورت استفاده از این نوع آلیاژ، از کندانسور با سر ریزتر استفاده شود.
۱۰- در مقاسه با مورد بالا باید بگوییم که آلیاژهای کروی با فشار زیاد روی هم میلغزند. پس بهتر است از کندانسورهای بزرگتر استفاده کنید.
بخش سوم: هنگام کار با آمالگام
۱۱- اگر می‌خواهید بعد از ترمیم دندان با فاصله زمانی کم روی آن نیرو وارد کنید یا قرار بر تراش و آماده‌سازی دندان برای درمان پروتز دارید بهتر است از آمالگام‌های کروی و پر مس استفاده کنید.
۱۲- اگر امکان پرداخت آمالگام در جلسه بعد نیست و مصمم به پرداخت آمالگام در همان جلسه هستید، حتما از نوع کروی استفاده کنید.
۱۳- مخلوط کردن آمالگام زمان مشخصی دارد که معمولا در توصیه‌های کارخانه سازنده موجود است. اما در صورت عدم دسترسی به این توصیه‌ها چگونه زمان مناسب را تشخیص دهیم؟
آمالگامی که با سرعت و زمان مناسب مخلوط شده باشد، ظاهری شفاف دارد و یک تکه از کپسول جدا می‌شود. در صورتی که آمالگام‌های کم مخلوط شده تکه‌تکه و آمالگام‌های زیاد مخلوط شده به صورت صابونی و چسبیده به کپسول هستند. هر دو مورد زیاد و کم باعث از دست رفتن خواص مناسب آمالگام می‌شوند. گرچه در صورت اشتباه بهتر است به سمت بیشتر مخلوط کردن برویم تا کمتر.
۱۴- باندینگ‌هایی جهت چسباندن آمالگام به دندان وارد بازار شده‌اند، که اکثرأ از ترکیبات ۴META هستند.
باندینگ‌های آمالگام طی آزمایشات انجام شده استحکامی برابر ۱۰MPa داشته‌اند. این عدد نسبت به استفاده از همین مواد در باند کامپوزیت‌ها نصف شده است. درنتیجه می‌توان گفت که تا به امروز هنوز باند مناسبی برای آمالگام تولید نشده که بتواند ما را از اصول تهیه حفره رهایی دهد.
بخش چهارم: پس از انجام درمان با آمالگام
۱۵- شاید بزرگترین مشکل در آمالگام این باشد که ظاهر زیبایی ندارد، و این مورد باعث عدم استفاده آن درترمیم‌های قدامی می‌شود.
۱۶- از آنجایی که آمالگام یک آلیاژ فلزی است، در محیط دهان که حاوی الکترولیت‌هاست. به همین دلیل می‌تواند از طریق بزاق با دیگر آلیاژهای موجود مثل روکش‌های تمام فلزی تماس داشته باشد و شوک گالوانیک ایجاد کند.
۱۷- با توجه به جنس آمالگام انتقال حرارتی در آن بسیار بالاست. لذا توجه به این مورد درترمیم‌های عمیق بسیار مهم است.
بررسی کاربردها و مزایای آمالگام دندانپزشکی
۱۸- از آنجایی که حساسیت و درد پس از ترمیم تجربه بدی برای بیمار است، استفاده از بیس‌های عایق حرارت و الکتریسیته زیر ترمیم حتما توصیه می‌شود.
۱۹- سمی بودن جیوه از جمله ایرادهایی است که در مورد آمالگام بیان می‌شود، اما این مورد با رعایت موارد زیر قابل کنترل است:
تماس مستقیم با جیوه در آمالگاماتورهای قدیمی (غیر کپسولی)، وجود بخار جیوه در فضای مطب (در اثر عدم رعایت بهداشت جیوه در پاکسازی و یا عدم بسته بندی مناسب آن) و تراش مجدد آمالگام‌های قدیمی که باعث تولید بخار جیوه می‌شوند، از جمله خطراتی است که می‌توانند باعث مسمومیت با جیوه شوند.
۲۰- آمالگام یک ماده با استحکام فشاری خیلی بالاست اما استحکام کششی پایینی دارد، پس به مراحل تهیه حفره و جهت نیروی وارده به آن دقت کنیم.
خرید آمالگام دندانپزشکی
با توجه به برندهای متعددی که در بازار وجود دارد، انتخاب بسیار سخت خواهد بود. برای آگاهی از قیمت آمالگام دندانپزشکی می‌توانید روی قسمت رنگی کلیک کنید. در ادامه چند نمونه از محصولات موجود در فروشگاه پیشرودنت را مشاهده می‌کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره هر محصول کافی است روی آن کلیک کنید.
سخن پایانی
آمالگام در در دندانپزشکی اهمیت فراوانی دارد. ویژگی‌های آمالگام باعث شده است تا هنگام کار، دندانپزشک آزادی عمل بیشتری داشته باشد. همچنین این ماده بسیار مناسب دندانهای آسیاب می‌باشد. هر چند که ظاهری ناخوشایند دارد اما بسیار مقاوم و محکم است. امیدواریم مطلب گردآوری شده مفید بوده باشد.